Thursday, February 28, 2008

deniz inekleri


atı, ayısı falan varken ineğinin olmamasına şaşılırdı zaten. aman tanrım, kafiyeli oldu.

zavallı hayvanlar bu deniz inekleri. doğru dürüst akrabaları bile yok şu alemde. bilimadamları 600 milyon kadar yıl önce dört ayaklı kara memelilerinden evrildiklerini düşünüyorlarmış, "herkes gider mersin'e, biz gidelim tersine" demişler herhalde. ne bileyim, evrim sudan karaya doğru olur genelde. en yakın akrabaları da fillermiş bu arada.

resimde de görüyorsunuz, şeker şeyler. çirkin ama sevimli sayılırlar. yine de gerçeğiyle karşılaşınca ne kadar sevimli gelebileceğini tahmin etmek güç, çünkü bu hayvanlar ortalama 400-550 kg ağırlığında (bazı kaynaklarda 600 olarak da geçiyor) ve 3 metre boyunda... görsem korkup kaçardım herhalde, insanlara bir şey yapmadıklarını bildiğim hâlde. sanırım şiir yazasım var bu gece. üff, konudan sapıyorum ikide bir.

ne diyordum, görsem korkup kaçardım. fakat büyük ihtimalle başaramazdım -tabî beni takip ediyorsa- çünkü bu hayvanlar ortalama 5-8 km/saat hızla yüzüyorlar. devasa cüsselerine göre yavaş olsa da benden daha hızlı yüzdükleri kesin. neyse, konu ben değilim. ayrıca 60 yıl kadar yaşıyorlar, ben o kadar yaşar mıyım, emin değilim. neden kendimi sürekli deniz inekleriyle karşılaştırıyorum ki?

hayatları oyun oynamak, yüzmek ve balık yemekle geçiyormuş deniz ineklerinin. başka neyle geçecekse zaten. savaşmak, bürokrasiyle uğraşmak ya da okula gitmek gibi kötü alışkanlıkları yok. (adeta toplumsal mesaj veriyorum bu arada, gözden kaçmasın). günde de ortalama 50 kilogram balık yiyorlarmış. afiyet olsun.

metabolizmaları çok düşükmüş, düşük sıcaklıklara adapte olamıyorlarmış, 25 °C'nin altındaki sıcaklıklarda yaşamaları pek mümkün olmuyormuş. çok yavaş oldukları için deniz taşıtlarından kaçmaları pek mümkün olmuyormuş, bazı taşıtların pervaneleri yüzünden bir sürü deniz ineği ölüyormuş. suların kirliliği de ölmelerinde bir başka etkenmiş. soyları da tükenme tehlikesiyle karşı karşıyaymış. yazık.

çoğunluğu orta amerika ve batı afrika sularında yaşadığı için bu hayvanları çıplak gözle görme imkanımız sıfıra yakın olsa da, kendileri hakkında daha fazla bilgi edinmek ve daha fazla resim görmek için güzel siteler mevcut. örneğin http://www.manatees.net/ bunlardan birisi.

ayrıca, yukarıda yazdığım gibi, bu şirin hayvanların soyları tükenmekte. bunun önüne geçebilmek ve insanları bilinçlendirmek için save the manatee club isimli bir web sitesi de mevcut. bu siteden de birçok bilgi edinebilir, bağışta bulunabilir ya da bununla da yetinmek istemiyorsanız bir adım daha atıp facebook'taki profil resminizi bir deniz ineği resmiyle değiştirebilirsiniz. tamamen size kalmış.

No comments: